Nederland doorsluisland

Vandaag de dag wordt Nederland in de volksmond vaak bestempeld als belastingparadijs. Het Centraal Planbureau kwalificeert Nederland echter als doorsluisland. Waarom is Nederland fiscaal zo aantrekkelijk?

Fiscale planning

Bedrijven over de hele wereld doen aan fiscale planning om zo min mogelijk belasting te betalen. Hiervoor worden belastingverdragen en belastingparadijzen gebruikt. Belastingverdragen Om te voorkomen dat inkomsten uit een land door meerdere landen worden belast, sluiten landen onderling verdragen. Een belastingverdrag tussen twee landen is bedoeld om te bepalen welk land het recht van heffing toekomt, waardoor dubbele belastingheffing wordt voorkomen. De inhoud van belastingverdragen is niet voor elk land hetzelfde. Ondernemingen maken voor hun fiscale planning gebruik van het feit dat belastingverdragen en de belastingwetgeving per land verschillen, om daarmee de belastingheffing te drukken. Dergelijke verdragen kunnen dus bijdragen aan de aantrekkelijkheid van een land voor de vestiging van bedrijven en het leggen van hun fiscale routes. Tax haven Belastingparadijzen, of tax havens, worden vaak geassocieerd met een tropisch land. Er wordt geen of minimaal belasting geheven, er is geen effectieve informatie-uitwisseling met de fiscus en er is gebrek aan transparantie. Ze worden gebruikt als een eindpunt van een fiscale route over een netwerk van landen. Opbrengsten worden naar een belastingparadijs gesluisd, waardoor het land waar de opbrengst gegenereerd wordt de belastinginkomsten misloopt. Voorbeelden van bestaande belastingparadijzen zijn bijvoorbeeld Bermuda, de Kaaimaneilanden, de Amerikaanse en Britse Maagdeneilanden en Monaco.

Vestigingsklimaat Nederland

Buitenlandse investeringen zijn doorgaans gunstig voor de welvaart en economie van een land. Overheden zetten dan ook verschillende belastinginstrumenten in om hun land aantrekkelijker te maken. Het Centraal Planbureau (hierna CPB) heeft onderzocht waarom Nederland voor de vestiging van bedrijven met betrekking tot fiscale planning zo aantrekkelijk is. Belastingverdragen Nederland heeft meer dan negentig belastingverdragen afgesloten met andere landen. Hiermee is het een van de leiders met betrekking tot het afsluiten van belastingverdragen. Dit is niet geheel gek, omdat Nederland een van de meest open economieën ter wereld is gezien de omvang van haar internationale handel. De gesloten belastingverdragen worden maar graag gebruikt voor fiscale planning. Lage bronbelasting Nederland kent diverse soorten bronbelasting. Bronbelasting houdt in dat er aan de bron van een betaling belasting wordt geheven. De voornaamste soorten bronbelasting in Nederland zijn dividendbelasting en loonbelasting. Maar ook over rente en royalty’s wordt bronbelasting geheven. De Nederlandse wetgever heeft ervoor gekozen om geen belasting te heffen op uitgaande rente- en royaltystromen. Deze belasting is nul ongeacht of het ontvangende land een verdragsland is. Zodoende kunnen rente- en royaltystromen Nederland belastingvrij verlaten, iets wat voor ondernemingen erg aantrekkelijk is. De Nederlandse bronbelasting voor dividendenstromen naar een ontvangend land dat tevens een verdragsland is, bedraagt 15%. Echter, wanneer Nederland een belastingverdrag met dit ontvangend land heeft gesloten, is deze belasting vaak een stuk lager. Het gemiddelde Nederlandse tarief is hierdoor 3,6% en daarmee een van de laagste ter wereld. Door de lage Nederlandse bronbelasting wordt bij het doorsluizen van geldstromen vanuit Nederland maar weinig belasting geheven. Deelnemingsvrijstelling Nederland was één van de eerste landen waar de deelnemingsvrijstelling van toepassing was. Deze vrijstelling houdt in dat winstuitkeringen van dochterondernemingen zijn vrijgesteld bij de moedermaatschappij. Het uitgangspunt hierbij is dat winsten die bij de dochtermaatschappij zijn belast, niet nogmaals bij de moedermaatschappij in de heffing komen. Op deze manier wordt dus dubbele belastingheffing voorkomen. Door de toepassing van de deelnemingsvrijstelling hoeven Nederlandse ondernemingen die van hun (buitenlandse) dochtermaatschappijen een winstuitkering ontvangen, geen belasting te betalen. Tax rulings Doorgaans is de Nederlandse Belastingdienst toegankelijk en kunnen buitenlandse ondernemingen met de fiscus zogeheten tax rulings worden gemaakt. Dit zijn afspraken tussen de fiscus en een onderneming over de belastingafdracht. Tax rulings geven ondernemingen in Nederland zekerheid voorafgaande bepaalde fiscale zaken en voorkomen interpretatieverschillen achteraf. Grote multinationals kunnen door middel van afspraken met de Nederlandse Belastingdienst afspreken dat hun belasting wordt verminderd wanneer zij zich hier vestigen. Klimaat Nederland heeft door de jaren heen veel kennis en ervaring opgebouwd met het opzetten van fiscale structuren en de juridische toetsing daarvan. Daarnaast stimuleren een stabiel politiek-, fiscaal- en rechtsklimaat ondernemingen om zich in Nederland te vestigen.

Fiscale status Nederland

De Nederlandse overheid zorgt ervoor dat Nederland fiscaal aantrekkelijk is voor buitenlandse ondernemingen, maar is het daardoor te kwalificeren als een belastingparadijs? Mede door de economische crisis in de Zuid-Europese landen en de maatschappelijke kijk op derdewereldlanden, komt de fiscale status van Nederland vaak ter sprake. Het is immers algemeen bekend dat Nederland in de fiscale planning van veel bedrijven wordt gebruikt, waardoor de belastingheffing in de eerder genoemde landen kan verminderen. Onderzoek waaruit blijkt dat in het jaar 2011 ongeveer € 2.500 miljard, 14% van de wereldwijde stroom, aan buitenlandse investeringen Nederland in- en uit is gestroomd, bevestigt deze gedachte. Het CPB constateert dat Nederland geen belastingparadijs is. Nederland voldoet niet aan de eerder benoemde vereisten om te kwalificeren als belastingparadijs. In Nederland wordt doorgaans een normaal belastingtarief gehanteerd en er bestaat volledige informatie-uitwisseling met de Nederlandse fiscus. Desalniettemin kwalificeert het CPB Nederland als doorsluisland ten behoeve van de belastingplanning van multinationals. Veel multinationals gebruiken Nederland als doorsluisland om zo gebruik te maken van het grote verdragennetwerk en verschillende vrijstellingen. Doorsluislanden profiteren ten koste van de belastinginkomsten van de landen waar de investeringen worden gedaan en gelden als tussenland voordat een belastingparadijs wordt bereikt.

Toegevoegde waarde

Nederland Nederland blijkt voor veel bedrijven aantrekkelijk als vestigingsplaats voor het doorsluizen van investeringen. Buitenlandse bedrijven benutten het Nederlandse verdragennetwerk, verschillende vrijstellingen en de mogelijkheid tot tax rulings om de belastingheffing te drukken. Uit onderzoek blijkt dat de toegevoegde waarde van de vestiging van deze ondernemingen in Nederland tussen de € 3 en € 3,4 miljard per jaar is. Deze toegevoegde waarde bestaat uit belastinginkomsten voor de Nederlandse staat, de betaalde loonkosten aan werknemers en de diensten die bedrijven inkopen bij zakelijke dienstverleners. Hiermee zorgt de vestiging van bedrijven in Nederland voor 8.800 tot 13.000 arbeidsplaatsen. Maar niet alleen buitenlandse bedrijven profiteren van het gunstige Nederlandse vestigingsklimaat, alle Nederlandse ondernemingen met deelnemingen in het buitenland en buitenlandse bedrijven met deelnemingen in Nederland kunnen hiervan profiteren. Investeringsland Wat in Nederland als doorsluisland wordt gewonnen aan belastinginkomsten, wordt in het land waar vanuit wordt doorgesluisd, het investeringsland, aan belastinginkomsten verloren. Dit verlies beïnvloedt onder andere de capaciteit van overheden van arme landen om hun inwoners te voorzien van basisvoorzieningen en de capaciteit van overheden in Westerse landen om zich voor ontwikkelingssamenwerking in te zetten. Toch blijkt uit het onderzoek van het CPB dat investeringslanden ook baat hebben bij doorsluislanden zoals Nederland. Uit onderzoek blijkt dat een gesloten belastingverdrag met een land leidt tot een stijging van investeringen van 20%. Dit is te verklaren aan de hand van het volgende voorbeeld. Voorbeeld: Een Amerikaans bedrijf wil investeren in een Afrikaans land. Doordat beide landen een belastingverdrag hebben gesloten met Nederland kunnen uitgekeerde dividenden tegen een lager belastingtarief via Nederland worden doorgesluisd naar Amerika. Door de belastingverdragen is het voor het Amerikaanse bedrijf aantrekkelijker om zich te vestigen en om te investeren in het Afrikaanse land. Door deze investeringen profiteert het Afrikaanse land van onder andere extra werkgelegenheid. Het zou immers zo kunnen zijn dat zonder de belastingverdragen het Amerikaanse bedrijf zich nooit zou hebben gevestigd in Afrika. Toch blijft het missen van belastinginkomsten door internationale fiscale planning een groot nadelig gevolg. Het aanpakken van alleen de Nederlandse vestigingsvoordelen heeft echter weinig zin. Vanwege de wereldwijde belastingconcurrentie en het internationale verdragennetwerk zullen eenzijdige maatregelen tegen deze negatieve gevolgen weinig effect hebben. Bedrijven kiezen dan eenvoudigweg een ander land als doorsluisland. Slechts internationale samenwerking kan op dit punt enige uitkomst bieden. FD, 10 september 2013. Lejour, A. en M. van ’t Riet, 2013, CPB Policy Brief: bilaterale belastingverdragen en buitenlandse investeringen, 2013-07. SEO Economisch Onderzoek, 2013, Uit de schaduw van het bankwezen, SEO-rapport 2013-31. www.somo.nl