Crowdfunding: menigtelening, menigteinvestering en menigteschenking

Sinds de bankencrisis is het financieren van nieuwe initiatieven een stuk lastiger geworden. Door middel van crowdfunding, een alternatieve vorm van financiering, kunnen particulieren, goede doelen en bedrijven via het internet geld bij elkaar krijgen om de meest uiteenlopende doelen te verwezenlijken.

Wat is crowdfunding?
Crowdfunding is een vorm van financiering waarbij een kleine input van velen, de 'crowd', leidt tot het behalen van een doel door een partij. Letterlijk vertaald betekent crowdfunding: investering door de massa. Online crowdfunding platformen brengen, overwegend particuliere, investeerders en geldzoekers bijeen zodat specifieke projecten de benodigde financiering verkrijgen.

Crowdfunding wordt gebruikt om doelen van zowel commerciele als maatschappelijke aard te verwezenlijken. Zo kan een schrijver genoeg geld verkrijgen om zijn nieuwe roman uit te geven, kan een filmproductie worden gerealiseerd of bemachtigt een startende ondernemer genoeg kapitaal om zijn eigen restaurant te beginnen.

Veel gebruikte crowdfunding platformen zijn:
- www.voordekunst.nl (kunst);
- www.share2start.com (duurzaamheid);
- www.cinecrowd.nl (film);
- www.tenpages.com (boeken); en
- www.crowdaboutnow.nl (diverse);

-www.kickstarter.com (divers).

Soorten crowdfunding
Financiering door middel van crowdfunding kan op veel verschillende manieren. Deze manieren onderscheiden zich door de manier waarop de investeerder wordt beloond voor zijn financiering.

Vreemd vermogen
Financiering via vreemd vermogen komt tot stand door leningen. De investeerder stelt hierbij een bepaald bedrag ter beschikking aan de geldzoeker. De bedoeling is dat de geldzoeker dit bedrag aan het einde van de looptijd van de lening terugbetaald en de investeerder jaarlijks een vergoeding in de vorm van rente ontvangt. De hoogte van de rente hangt af van de looptijd van de lening en de kredietwaardigheid van het project van de geldzoeker.

Eigen vermogen
Door middel van het participeren in het eigen vermogen van een project van een bedrijf, verkrijgt de investeerder een of meerdere aandelen in het eigen vermogen van de onderneming. De investeerder kan nu via zeggenschap of de uitbetaling van dividend worden gecompenseerd voor zijn financiering. De investeerder verkrijgt als het ware een deel van de onderneming.

Schenking
Goede doelen worden doorgaans gerealiseerd door middel van schenkingen. Dit betekent dat de investeerder voor zijn donatie geen tegenprestatie krijgt. Vaak wordt het door de investeerder toegezegde bedrag pas geincasseerd wanneer het totaal benodigde financieringsbedrag is opgehaald. Wanneer uiteindelijk blijkt dat er onvoldoende kapitaal is binnengehaald om het goede doel te verwezenlijken, zal de schenking niet worden geincasseerd. Op deze manier wordt de investeerder beschermd.

Voorverkoop
Een startende ondernemer kan door middel van crowdfunding voordat het productieproces tot stand is gekomen reeds producten verkopen. Via deze vooruitbetaling wordt voldoende geld opgehaald voor de lancering van een nieuw product of dienst. Investeerders betalen het benodigde kapitaal zodat het productieproces kan starten. Zij ontvangen dan als tegenprestatie het product als eerste of tegen een hogere korting. Deze vorm van crowdfunding komt vooral voor bij de lancering van nieuwe gadgets en diensten.

Fiscale aspecten
Het begrip crowdfunding bestaat niet in de fiscale wereld, waardoor er hiervoor ook geen specifieke regelgeving geldt. Per vorm van crowdfunding moet gekeken worden naar de fiscale gevolgen bij zowel de ontvangende partij als de betalende partij. Ervan uitgaande dat investeerders die via crowdfunding financieren overwegend particuliere geldverstrekkers zijn, worden slechts de fiscale gevolgen vanuit hun perspectief besproken. Het is echter ook mogelijk dat een onderneming of B.V. aan de basis van crowdfunding staat.

Vreemd vermogen
Een particulier die via crowdfunding een lening vertrekt, is voor deze lening belastbaar in box 3 van de inkomstenbelasting. In deze box wordt het inkomen uit sparen en beleggen belast. Niet de vergoeding van de lening, de ontvangen rente, wordt belast, maar er wordt belasting geheven over een fictief rendement van 4%. Het belastingtarief in box 3 bedraagt 30%, waardoor de belastingdruk in box 3 1,2% (4% x 30%) is. Daarnaast geldt een heffingsvrij vermogen van EU 21.139 (2013). Voorbeeld: Stel u stelt in 2013 al uw spaargeld ter waarde van EU 100.000 ter beschikking door middel van een lening met een looptijd van 3 jaar en een totaal rendement van 15%. De rente die u per jaar ontvangt is dus 5%. Dit werkelijke rendement doet er echter niet toe. Er wordt gekeken naar het fictief rendement. De verschuldigde belasting m.b.t. de lening voor het jaar 2013 bedraagt (EU 100.000 - EU 21.139) x 4% x 30% = EU 946,33. In box 3 van de inkomstenbelasting wordt gewerkt met een fictief rendement. Dit heeft ook tot gevolg dat een eventueel verlies op de lening niet aftrekbaar is. Voor de onderneming of B.V. die de lening ontvangt, is de betaalde rente in de meeste gevallen aftrekbaar.

Eigen vermogen
Particulieren die participeren in het eigen vermogen van een bedrijf moeten worden onderscheden in twee groepen. Particulieren met een belang van minder dan 5% en particulieren met een belang van 5% of meer worden voor de inkomstenbelasting verschillend in de heffing betrokken. Wanneer er sprake is van een belang van minder dan 5% worden de betreffende aandelen betrokken bij het box 3 vermogen. Hiervoor gelden dezelfde regels als in het hierboven voorgelegde voorbeeld. Een particulier met een belang van 5% of meer in een bedrijf, ook wel aanmerkelijk belang geheten, wordt niet in box 3, maar in box 2 van de inkomstenbelasting in de heffing betrokken. In deze box wordt het inkomen uit aanmerkelijk belang belast, bestaande uit verkregen dividenden en vervreemdingsvoordelen. Het inkomen wordt belast tegen een tarief van 25%. Voor het jaar 2014 is afgesproken om het tarief incidenteel te verlagen naar 22%. Voor de B.V. zijn de uitgekeerde vergoedingen, de dividenden, niet aftrekbaar. Doorgaans is het hierover wel dividendbelasting verschuldigd. Het hiervoor geldende tarief is 15%. De dividendbelasting is voor de particulier verrekenbaar met de verschuldigde inkomstenbelasting.

Schenking
Wanneer iemand een schenking doet, wordt er geen tegenprestatie verwacht. Doorgaans is het doen van een schenking niet aftrekbaar. Dit is echter anders wanneer een eenmalige schenking wordt gedaan aan een goed doel of aan een onderneming met een ANBI-status. In deze gevallen is de schenking aftrekbaar van het inkomen in box 1 van de inkomstenbelasting. Hierdoor betaalt de overheid voor een deel mee aan de schenking. Voor meer informatie betreffende de ANBI-status verwijzen wij u naar deze pagina en 'Verenigingen en de btw-plicht'. Voor de aftrekbaarheid van de schenking geldt wel een minimum en maximum. Het totaal aan kwalificerende schenkingen zijn pas aftrekbaar wanneer zij op jaarbasis minimaal 1% van het verzamelinkomen bedragen, tot een maximum van 10% van het verzamelinkomen. Uiteraard moet kunnen worden aangetoond dat daadwerkelijk een schenking is gedaan, door middel van bijvoorbeeld een kwitantie of bankafschrift. Het ontvangen van een schenking is belast. Het tarief waartegen de schenking in de heffing wordt betrokken is afhankelijk van de hoogte van de schenking en de relatie tussen de schenker en ontvanger. Wel geldt er een vrijstelling, die afhankelijk is van de relatie tussen de schenker en de ontvanger, waardoor schenkbelasting kan worden ontlopen. Daarnaast geldt voor ondernemingen met de ANBI-status dat zij belastingvrij schenkingen kunnen ontvangen.

Voorverkoop
Voor de particuliere investeerder heeft de vooruitbetaling van een product geen verdere fiscale gevolgen. Voor de verkoper is dit wel het geval. Crowdfunding wordt gebruikt om producten voorafgaande het productieproces te verkopen. Voor de verkopende onderneming zijn deze opbrengsten gegenereerde omzet. Over de winst die resteert, na aftrek van de aftrekbare kosten, is de onderneming belasting verschuldigd. De winst is ofwel belast tegen het progressieve tarief van box 1 van de inkomstenbelasting, ofwel belast tegen het tarief van 20% dan wel 25% van de vennootschapsbelasting. Daarnaast dient over de vooruitbetaling van de te produceren producten omzetbelasting te worden betaald. Voor de omzetbelasting is het normale tarief van 21% van toepassing. Het is echter ook mogelijk dat het verlaagde tarief van 0% of 6% van toepassing is of dat het product is vrijgesteld van omzetbelasting. Eventuele voorbelasting kan hiervan worden afgetrokken, behalve wanneer sprake is van een vrijgesteld goed.

Risico van crowdfunding
Financiering via crowdfunding is niet geheel zonder risico. Investeerders moeten voorafgaand aan de financiering controleren of voldoende informatie is verkregen over de geldzoeker en het te financieren project. Het is namelijk belangrijk om te weten dat het crowdfunding platform en de geldzoeker de gestelde verwachtingen kunnen waarmaken. Naast de kans op wanbetaling kunnen zich identiteitsfraude, het gebruik van onbetrouwbare informatie over het gestelde rendement en valutarisico's voordoen.

Het Parool, donderdag 11 juli 2013.
www.ikgastarten.nl
www.ikwordzzper.nl
www.afm.nl