ANBI-status kerkgenootschap
Als je een kerkinstelling bestuurt, beheert of overweegt op te richten, dan is de kans groot dat je over een ANBI-status beschikt of hiervoor in aanmerking kunt komen. Heeft jouw kerkgenootschap een ANBI-status? Dan hebben jij en je donateurs recht op een aantal aantrekkelijke fiscale voordelen. Tegelijk brengt het aanvragen en behouden van een ANBI-registratie verplichtingen met zich mee. Voor kerken zijn die op een aantal gebieden net iets anders dan andere Algemeen Nut Beogende instellingen. In dit artikel leggen we de uitzonderingen voor kerken uit.
Vrijheid van godsdienst
De reden dat een kerkgenootschap een andere juridische status (lees: minder verplichtingen) heeft dan andere non-profit organisaties, komt voort uit de basis van het Nederlandse rechtsbestel: de grondwet. Hierin is in artikel 6 het recht op vrijheid van godsdienst of levensovertuiging vastgelegd:
Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
Kerkgenootschap oprichten
Als je een kerk of geloofsgemeenschap wilt oprichten in of vanuit Nederland, dan is de gebruikelijke rechtsvorm hiervoor een ‘kerkgenootschap’. Je kunt er ook voor kiezen om je religieuze of spirituele organisatie als stichting of vereniging te registreren. Maar hiermee heb je minder vrijstellingen. Als je een kerkgenootschap opricht, doe je dit door inschrijving in het handelsregister bij de Kamer van Koophandel. Met:
- Het invullen en verzenden van dit formulier,
- Het verzamelen en ondertekenen van bewijsstukken
- Het inschrijven in het UBO register
- Het maken van een afspraak bij de Kamer van Koophandel waarbij de inschrijving wordt afgerond
Kerk registreren als ANBI
Nadat een kerkgenootschap volgens bovenstaande stappen is opgericht, kun je een ANBI-status aanvragen. Als ANBI kun je recht hebben op een aantal interessante fiscale voordelen. Donaties en giften aan het genootschap vallen dan voor de schenkende partij binnen gunstige belastingregelingen. Dit maakt het meer aantrekkelijk om de organisatie financieel te steunen. Om een ANBI aanvraag gehonoreerd te krijgen, moet je aan de geldende vereisten voor Algemeen Nut Beogende Instellingen voldoen. Valt een nieuw kerkgenootschap onder een overkoepelende organisatie met ANBI-registratie? Dan heeft het nieuwe genootschap vaak dezelfde ANBI-status. Zo niet, dan loont het om te onderzoeken of het nieuwe genootschap aan de eisen voldoet en indien ja, de status zelf aan te vragen.
Lees hier meer over de voorwaarden en voordelen van een ANBI-status
Vrijstellingen voor kerkgenootschappen
Het recht op vrijheid van godsdienst heeft tot gevolg dat ANBI geregistreerde kerkgenootschappen en hun zelfstandige onderdelen (zoals classes, diaconieën en gemeentes) gevrijwaard zijn van verplichtingen waaraan andere ANBI’s wel moeten voldoen. We sommen de uitzonderingen voor kerkgenootschappen hieronder op:
1. Statuten en WBTR
De statuten die bij de oprichting van een kerkgenootschap worden geformuleerd, hoeven niet notarieel vast te worden gelegd. Ook kunnen wijzigingen in de statuten zonder notaris worden doorgevoerd. Voor andere ANBI’s is het een vereiste dat statuten door de notaris worden vastgelegd. Er moeten hierin bepalingen zijn opgenomen die waarborgen dat de ANBI voldoet aan de eisen van de Wet bestuur toezicht rechtspersonen (WBTR). Deze wet moet wanbeleid tegengaan door bestuurders aan strengere regels te binden. De uitzonderlijke (constitutionele) status van geloofsgroepen, vrijwaart deze van de regels van de WBTR. De vrijwaring van de WBTR neemt niet weg dat het zinvol kan zijn om kennis te nemen van deze regels en de vereisten op te nemen in de statuten. Zo waarborg je goed bestuur en hunnen tegenstrijdige belangen of machtsmisbruik worden voorkomen.
2. Publicatieplicht bestuurders
Voor Kerkgenootschappen gelden een aantal uitzonderingen van de publicatieplicht voor ANBI’s. Zo hoeft een ANBI-geregistreerd kerkgenootschap de namen van haar bestuurders niet te publiceren. Sterker nog: om discriminatie op basis van geloof te voorkomen, mogen in de registratie van het kerkgenootschap in het Handelsregister geen gegevens staan die herleidbaar zijn naar een natuurlijk persoon. Anderzijds zijn kerkgenootschap wel -zoals hierboven al benoemd- verplicht om UBO’s in te schrijven. Andere ANBI’s hoeven dit niet te doen.
3. Publicatieplicht financiën
Kerkgenootschappen hoeven, in tegenstelling tot de meeste andere ANBI’s, geen balans online te publiceren of openbaar beschikbaar te maken. Zij moeten wel, naast de staat van baten en lasten, een overzicht van voorgenomen bestedingen met toelichting plaatsen. Bij de Belastingdienst kun je een standaardformulier voor kerkgenootschappen downloaden, wat je jaarlijks kunt invullen en publiceren. Hierin staan precies deze onderdelen benoemd die ANBI-geregistreerde kerkgenootschappen wél moeten publiceren. Het strekt aanbeveling voor kleine ANBIs om deze binnen afzienbare tijd na een afgelopen jaar online te zetten. Grotere ANBI geregistreerde kerkgenootschappen zijn hiertoe verplicht.
Wil je weten of jouw kerkgenootschap als grote of kleine ANBI wordt aangemerkt voor de publicatieplicht? We leggen het hier uit.
Meer weten?
Het aanvragen van een ANBI-status kan een ingewikkeld en arbeidsintensief proces zijn. De Belastingdienst heeft een online ANBI-loket geopend om je te helpen bij het aanvragen van de ANBI-status. Evolupa ondersteunt (internationale) organisaties bij het aanvragen van een ANBI-status. Van het geven van advies tot het uitvoeren van de aanvraag: We zijn je graag van dienst. Neem gerust contact op.
