Wbtr: nieuwe regels voor stichting en vereniging per 1 juli 2021

Op 1 juli 2021 treden er aanvullingen op de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (Wbtr) in werking. Hiermee worden de regels voor het bestuur en toezicht van stichtingen en verenigingen gelijk getrokken met die van nv’s en bv’s.

De wijzigingen in de Wbtr hebben tot gevolg dat er strengere regels gaan gelden met betrekking tot de aansprakelijkheid van bestuurders in organisaties. Naast verplichte naleving moeten sommige hiervan statutair vastgelegd worden. Het is dus van belang dat bestuurders en toezichthouders kennis nemen van de wijzigingen. We leggen hier kort uit wat de gevolgen voor jouw stichting of vereniging kunnen zijn.

waar sprake is van wanbeleid, moet dit door de Wbtr efficiënter worden tegengegaan

Waarom Wbtr voor verenigingen en stichtingen?

Het doel van de aanvullingen op de Wbtr is –in het kort- om wanbeleid te voorkomen door bestuur en toezicht te verbeteren. Met de nieuwe wet moet worden voorkomen dat bijvoorbeeld tegenstrijdige belangen of slecht financieel beleid ten koste gaat van de organisatie. Machtsmisbruik en zelfverrijking moet met de Wbtr worden tegengegaan. In veruit de meeste stichtingen en verenigingen functioneren bestuurders en toezichthouders naar behoren. In deze organisaties zal de Wbtr in de praktijk weinig gevolgen hebben. Maar als er een risico is op wanbeleid, dan kan dit met de wet eenvoudiger worden voorkomen. En waar sprake is van wanbeleid, moet dit door de Wbtr efficiënter worden tegengegaan.

Bepalingen

Om schade door wanbeleid te voorkomen omvat de Wbtr per 1 juli 2021 de volgende aanvullende bepalingen voor stichtingen en verenigingen (voor overige rechtspersonen waren deze regels al van toepassing):

Taakvervulling: bestuurders zijn verplicht om zich met de vervulling van hun taken te richten naar het belang van de stichting of vereniging. Als een bestuurder een belang dient dat hieraan tegenstrijdig is, dan mag hij worden uitgesloten van beraadslaging of besluitvorming. Zo wordt voorkomen dat eigenbelang de rechtspersoon schaadt.
Stemrecht: met de Wbtr is het niet langer toegestaan dat het meervoudig stemrecht van een bestuurder, als hij meerdere stemmen mag uitbrengen bij besluitvorming, ertoe leidt dat hij meer stemmen uitbrengt dan de andere functionarissen samen. Zo wordt voorkomen dat meervoudig stemrecht van één persoon zwaarder weegt dan de stemmen van andere bestuurders samen. Het doel van de bepaling is –met andere woorden- dat onevenwichtig bestuur wordt gedemocratiseerd.
Aansprakelijkheid: in het geval van onbehoorlijke taakvervulling, kunnen bestuurders hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld. Als er bijvoorbeeld sprake is van financiële tekorten binnen de organisatie, doordat er bijvoorbeeld sprake was van zelfverrijking, dan kan iedere bestuurder hiervoor persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. Zo worden risico’s die het gevolg zijn van (financieel) wanbeleid beperkt.
Ontslag: Per 1 juli 2021 zijn er ruimere gronden waarop bestuurders en toezichthouders ontslagen kunnen worden. Als het belang van de stichting of verenging ernstig geschaad wordt door slecht functioneren (denk wederom aan wanbestuur, machtsmisbuik, zelfverrijking, ongewenste activiteiten of tegenstrijdige belangen), dan wordt er met de Wbtr geregeld dat het makkelijker wordt om de betreffende persoon te ontslaan.

Statuten

Nogmaals, in de praktijk hoeft er ten gevolge van de Wbtr in de meeste organisaties weinig te veranderen. Maar wél is het zaak dat iedere rechtspersoon binnen vijf jaar na het in werking treden van de wet (dus vóór 1 juli 2026) de statuten aanpast aan de nieuwe bepalingen. Voor die tijd zijn er twee noodzakelijke wijzigingen die moeten worden doorgevoerd:

Ten eerste moet er worden vastgelegd wie er beslissingen neemt bij ontstentenis of belet van alle bestuursleden (het wegvallen van het bestuur door bijvoorbeeld schorsing of aftreden). Meestal is dat een hiervoor aangestelde (continuïteits)commissie.

Ten tweede moet de beperking van het meervoudig stemrecht, zoals beschreven in punt 2 hierboven, statutair worden verankerd.

in de praktijk hoeft er ten gevolge van de Wbtr in de meeste organisaties weinig te veranderen

Meer weten?

De officiële bekendmaking van de gewijzigde bepalingen in de Wbtr die ingaan op 1 juli 2021 kun je terugvinden op overheid.nl. Wil je verder lezen over de oprichting en fiscale organisatie van een stichting? Klik dan hier. Ook schreven we over het (fiscale) hoe en wat van de ANBI-status. Je leest het hier. Heb je als vereniging met de Governance Code Cultureel te maken? Dan kun je ook daarover verder lezen bij Evolupa. Of neem als je nog vragen of informatie nodig hebt, vrijblijvend contact met ons op. We helpen je graag verder.